گلاب یکی از عرقیاتی است که از از تقطیر گل محمدی ایجاد می شود. بهترین فصل برای چیدن گل محمدی و تهیه گلاب بهار است است، گلاب بسیار خوشبو بوده و در صنعت عطر سازی استفاده می شود. از گلاب علاوه بر صنعت عطر سازی در مواردی برای درمان بیماری ها استفاده می شود. فواید گلاب بسیار است برای مثال میتوان از خاصیت ضد باکتری، ضد درد، ضد تشنج، ضد التهاب، ضد برونشیت آن نام برد.
انواع گلاب
بسته به میزان اسانس موجود و نحوه فرآوری، گلاب در چند دسته مختلف طبقه‌بندی می‌شود، در ادامه به معرفی انواع آن میپردازیم:
گلاب سنگین (درجه یک):
این نوع گلاب دارای غلظت بالای اسانس بوده و از ۳۵ میلی‌گرم اسانس در ۱۰۰ میلی‌لیتر آب تهیه می‌شود. به دلیل میزان بالای ترکیبات معطر، رایحه‌ای قوی و خواص درمانی بیشتری دارد.
گلاب سبک (درجه دو):
گلابی با اسانس کمتر که از ۱۵ میلی‌گرم اسانس در ۱۰۰ میلی‌لیتر آب به دست می‌آید. این نوع گلاب رایحه‌ای ملایم‌تر داشته و برای مصارف روزمره مناسب است.
گلاب دو آتشه:
در فرآیند تولید این نوع گلاب، پس از تقطیر اولیه، گلاب حاصل مجدداً روی گل‌های تازه ریخته شده و تقطیر دوم انجام می‌شود. نتیجه این فرآیند محصولی بسیار معطر و غلیظ‌تر نسبت به گلاب معمولی است.
گلاب سه‌آتشه (گلاب سعادت‌شه):
در این روش، گلاب دو آتشه بر روی گل‌های تازه ریخته شده و یک مرحله دیگر تقطیر صورت می‌گیرد. این نوع گلاب جزو باکیفیت‌ترین انواع گلاب محسوب می‌شود و بوی آن بسیار ماندگار است.
گلاب پس‌آب:
این نوع گلاب از تقاطر مجدد آب روی گل‌های استفاده‌شده در دیگ‌های قبلی به دست می‌آید. از نظر کیفیت، اسانس کمتری داشته و معمولاً برای مصارف صنعتی یا استفاده در محصولات دیگر کاربرد دارد.
خواص و ترکیبات گلاب
گلاب سرشار از ترکیبات آلی و معدنی است که نقش مهمی در فواید گلاب دارند، از جمله:
– ویتامین C: آنتی‌اکسیدانی قوی که به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک می‌کند.
– ویتامین E: برای سلامت پوست و خواص ضدپیری مؤثر است.
– تانن‌ها: ترکیبات فنلی که اثرات ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارند.
– گرات نور و استراپونین: مواد طبیعی با خواص آرام‌بخش و ضداسترس.
– فنیل‌اتانول: یکی از ترکیبات اصلی معطر گلاب که خاصیت ضدعفونی‌کننده دارد.
– آنتوسیانین‌ها: رنگدانه‌های گیاهی با اثرات آنتی‌اکسیدانی و محافظتی برای سلول‌های بدن.
– گلیکوزیدها: ترکیبات زیست‌فعال که در تنظیم فرآیندهای متابولیکی نقش دارند.
از نظر ارزش غذایی، یک بطری گلاب حاوی ۸۰ کالری، ۲۱ گرم کربوهیدرات و ۲۰ گرم شکر است. این ترکیب گلاب را به یک ماده انرژی‌بخش طبیعی تبدیل می‌کند.
طبع و اثرات گلاب بر بدن
در طب سنتی، گلاب دارای طبع گرم و معتدل است و اثرات شفابخش متعددی دارد. از جمله تأثیرات آن بر روی اندام‌های داخلی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– تقویت دستگاه گوارش: گلاب به هضم بهتر غذا کمک کرده و تأثیر مثبتی در کاهش التهاب معده و درمان رفلاکس دارد.
– تقویت اعصاب و کاهش استرس: ترکیبات آرام‌بخش گلاب، اثرات ضدافسردگی داشته و به بهبود خواب کمک می‌کنند.
– حفظ سلامت کبد: ترکیبات آنتی‌اکسیدانی آن به سم‌زدایی بدن و بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند.
– خواص ضدالتهابی: به دلیل وجود ترکیبات فنلی، مصرف گلاب موجب کاهش التهاب و دردهای عضلانی می‌شود.
– تقویت سیستم ایمنی: ویتامین C موجود در گلاب باعث افزایش مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها می‌شود.
موارد استفاده از گلاب
می‌توانید از گلاب برای تهیه شربت انواع مربا شله زرد حلوا چای گلاب و انواع کیک و شیرینی استفاده کنید یکی از خاصیتهای مهم گلاب آرام آرام بخش بودن و تجدید انرژی در بدن است.
فواید گلاب و تأثیر آن بر سلامت
۱. درمان گلودرد و تقویت سیستم ایمنی
گلاب یک آنتی‌بیوتیک طبیعی است که با خواص ضدعفونی‌کننده و ضدالتهابی خود به کاهش گلودرد ناشی از عفونت‌ها و سرماخوردگی کمک می‌کند. غرغره کردن گلاب ولرم می‌تواند التهاب گلو را کاهش داده و از رشد باکتری‌ها جلوگیری کند.
۲. بهبود عملکرد دستگاه گوارش
گلاب تأثیر مثبتی بر سلامت دستگاه گوارش دارد، زیرا جریان صفراوی را افزایش داده و به هضم بهتر غذا کمک می‌کند. مصرف گلاب برای کاهش نفخ، درمان زخم معده و رفلاکس معده توصیه می‌شود. همچنین ترکیبات آنتی‌اکسیدانی آن به کاهش التهاب روده و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کنند.
۳. کاهش فشار خون و سلامت قلب
یکی از خواص شناخته‌شده گلاب، تأثیر آن بر کاهش فشار خون است. ترکیبات ضدالتهابی موجود در آن باعث کاهش استرس، بهبود عملکرد قلب و پیشگیری از بیماری‌های قلبی‌عروقی می‌شود. مصرف منظم گلاب می‌تواند در تنظیم فشار خون و بهبود گردش خون نقش داشته باشد.
۴. تقویت مغز و پیشگیری از آلزایمر
گلاب تأثیر مستقیمی بر بهبود عملکرد مغز دارد و می‌تواند از بروز زوال عقل و آلزایمر پیشگیری کند. بوییدن یا بخور گلاب در محیط زندگی به افزایش تمرکز و کاهش استرس کمک کرده و از تخریب سلول‌های عصبی جلوگیری می‌کند.
۵. درمان سردرد و میگرن
به دلیل خاصیت آرام‌بخش گلاب، میتوان از آن برای کاهش سردرد و حملات میگرنی استفاده کرد. یک روش ساده درمانی، مالیدن پارچه آغشته به گلاب روی پیشانی است. همچنین مصرف خوراکی یا استنشاق بخار گلاب می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
۶. رفع بی‌خوابی و کاهش استرس
گلاب یک ماده آرام‌بخش طبیعی است که به تنظیم خواب کمک می‌کند. برای تجربه خواب عمیق‌تر، چند قطره گلاب را روی بالش اسپری کنید یا قبل از خواب مقداری گلاب میل کنید. این روش به کاهش تنش‌های عصبی و رفع بی‌خوابی کمک می‌کند.
۷. درمان آفت دهانی و تقویت لثه‌ها
گلاب دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی است که می‌تواند به درمان آفت‌های دهان و تقویت لثه‌ها کمک کند. برای این منظور، دهان را با گلاب شست‌وشو دهید تا التهاب کاهش یابد و از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری شود.
۸. کاهش تب و سم‌زدایی بدن
گلاب با خاصیت خنک‌کنندگی طبیعی خود، در کاهش تب مؤثر است. استفاده از پاشویه گلاب یا قرار دادن پارچه آغشته به گلاب روی بدن می‌تواند به پایین آوردن دمای بدن کمک کند.
۹. درمان یبوست و بهبود عملکرد روده
مصرف گلاب به تنظیم عملکرد روده و رفع یبوست کمک می‌کند. ترکیب گلاب با تخم بارهنگ می‌تواند یک درمان گیاهی مؤثر برای پاکسازی سیستم گوارشی و بهبود حرکات روده‌ای باشد.
۱۰. کاهش خستگی و افزایش انرژی
گلاب یک محرک طبیعی است که موجب رفع خستگی و افزایش انرژی می‌شود. نوشیدن شربت گلاب خنک به‌ویژه در روزهای گرم باعث شادابی بدن و بهبود خلق‌وخو خواهد شد.
۱۱. رفع سوزش ادرار و تنظیم تعادل صفراوی
مصرف گلاب برای کاهش سوزش مجاری ادراری و تنظیم تعادل صفرا در خون توصیه می‌شود. این خاصیت به دفع سموم و بهبود عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کند.
۱۲. خوشبوکننده دهان و دهانشویه طبیعی
گلاب یک دهانشویه طبیعی است که موجب کاهش بوی بد دهان و طراوت نفس می‌شود. برای این منظور، روزانه مقداری گلاب در دهان بچرخانید تا از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری کنید.
۱۳. فواید گلاب برای پوست و مو
گلاب دارای آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که به نرمی و درخشندگی پوست کمک می‌کنند. مصرف گلاب باعث متعادل‌سازی pH پوست، جلوگیری از چین‌وچروک و افزایش لطافت می‌شود. همچنین خاصیت پاک‌کنندگی آن برای حذف آلودگی‌ها و آرایش روزمره مؤثر است.
۱۴. کاهش خستگی چشم و بهبود بینایی
استفاده از گلاب به عنوان قطره چشمی می‌تواند به کاهش قرمزی، التهاب و خستگی چشم کمک کند. همچنین استنشاق بخور گلاب برای پیشگیری از بیماری‌های چشمی مانند آب مروارید مفید است.
سخن پایانی در رابطه با خواص گلاب
گلاب، به‌عنوان یک ماده طبیعی و ارزشمند، تأثیرات متعددی بر سلامت بدن دارد. این عصاره گیاهی علاوه بر خواص ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده، در تقویت سیستم ایمنی، کاهش استرس، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و حفظ سلامت پوست و قلب نقش مهمی ایفا می‌کند.
همچنین، استفاده از گلاب در مراقبت‌های روزانه به افزایش انرژی، کاهش خستگی و تنظیم فشار خون کمک کرده و تأثیرات مثبتی بر عملکرد مغز و کیفیت خواب دارد. با توجه به طیف گسترده فواید درمانی آن، گلاب را میتوان یکی از موثرترین عصاره‌های گیاهی برای حفظ سلامت عمومی و بهبود کیفیت زندگی دانست.
