بعضی زوج‌ها می‌خواهند بدانند عقد آریایی چیست و چه جایگاهی دارد. این عقد ثبت قانونی ندارد اما فضای شاعرانه‌ای به جشن می‌دهد. در این مقاله آموزش عقد آریایی به زبان ساده آمده است و معایب عقد آریایی هم بررسی می‌شود. پرسش آیا عقد آریایی شرعی است نیز با نگاه دقیق توضیح داده خواهد شد.
برای رسیدن به پاسخ کافی است مسیر مقاله را دنبال کنید. ابتدا چیستی و تاریخچه عقد آریایی معرفی می‌شود. سپس مراحل برگزاری به شکل آموزش عقد آریایی با جزئیات گفته می‌شود. این راهنما را در سایت ما بخوانید و مراحل را اجرا کنید.
عقد آریایی چیست و چه تفاوتی با عقد رسمی دارد؟
عقد آریایی یک مراسم تشریفاتی است که بعضی زوج‌ها بعد از عقد رسمی برگزار می‌کنند. در این مراسم، متن‌ها به زبان فارسی گفته می‌شوند و عروس و داماد در حضور مهمانان قول می‌دهند که تا پایان عمر با هم بمانند. بر خلاف عقد رسمی که در دفترخانه ثبت می‌شود و اثر قانونی دارد، عقد آریایی هیچ ثبت رسمی ندارد.
این تفاوت اصلی باعث می‌شود اعتبار شرعی و حقوقی برای آن وجود نداشته باشد. کسانی که می‌پرسند عقد آریایی چیست باید بدانند که این مراسم تنها برای نمایش و زیبایی جشن است و جایگزین عقد شرعی نیست. به همین دلیل پاسخ به پرسش «آیا عقد آریایی شرعی است» روشن است: این مراسم باعث محرم شدن زن و مرد نمی‌شود و فقط یک آیین نمادین است.
مقایسه عقد رسمی و عقد آریایی در سال 1404
| عقد آریایی (نمادین) | عقد رسمی (قانونی و شرعی) | ویژگی‌ها |
| انجام نمی‌شود | انجام می‌شود | ثبت در دفاتر رسمی |
| ندارد | دارد | اعتبار شرعی |
| هیچ اثر قانونی ندارد | معتبر در محاکم | اعتبار قانونی |
| نزدیک به صفر | حدود 2 تا 5 میلیون تومان | هزینه متوسط برگزاری (1404) |
| 15 تا 25 دقیقه | 20 تا 30 دقیقه | میانگین زمان اجرا |
| هیچ دفتر رسمی فعالی ندارد | حدود 9,800 دفتر ازدواج و طلاق | تعداد دفاتر فعال در کشور |
تاریخچه و خاستگاه عقد آریایی در ایران معاصر
عقد آریایی پیشینه‌ای طولانی در سنت ایرانی ندارد. متن‌های این مراسم از شعرهای جدید گرفته شده و با اضافه شدن سوگندها شکل تازه‌ای پیدا کرده است. برخلاف باور برخی افراد، این عقد ارتباط مستقیمی با آیین‌های ایران باستان ندارد.
آنچه امروز دیده می‌شود بیشتر ساخته افراد یا گروه‌هایی است که خواسته‌اند مراسمی متفاوت از عقد رسمی ایجاد کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این مراسم در دو دهه اخیر در برخی خانواده‌ها رایج شده و بیشتر به دلیل زیبایی و فیلمبرداری در جشن‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
ریشه‌های فرهنگی و برداشت‌های ناسیونالیستی
برخی افراد تصور می‌کنند عقد آریایی نوعی بازگشت به فرهنگ ایرانی است. استفاده از زبان فارسی در سوگندها باعث شده کسانی که به هویت ملی علاقه دارند، این مراسم را انتخاب کنند. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد که انگیزه ناسیونالیستی در میان برگزارکنندگان بسیار کم است. بیشتر افراد تنها به دلیل ساده و فارسی بودن متن‌ها به سراغ این مراسم می‌روند.
نقش مدرنیته و فضای اجتماعی در رواج این مراسم
تمایل به داشتن مراسم متفاوت و مدرن، نقش زیادی در گسترش عقد آریایی داشته است. زوج‌ها به دنبال تجربه‌ای تازه هستند و می‌خواهند عکس و فیلم جشنشان خاص به نظر برسد. به همین دلیل این مراسم به عنوان یک گزینه جدید و متفاوت شناخته می‌شود. تغییرات فرهنگی و علاقه به آیین‌های غیررسمی هم در رواج آن تاثیر گذاشته است.
نحوه برگزاری عقد آریایی گام به گام
برای فهم بهتر این که عقد آریایی چیست، لازم است بدانیم این مراسم چگونه اجرا می‌شود. عقد آریایی معمولا بعد از ثبت عقد رسمی برگزار می‌شود و فقط حالت نمایشی دارد. مراحل اجرای آن به ترتیب زیر است:
- انتخاب سالن یا فضایی مناسب برای برگزاری مراسم همراه با مهمانان
- معرفی پیمان‌بان به عنوان کسی که متن‌ها را می‌خواند
- ایستادن عروس و داماد روبه‌روی هم و گرفتن دست یکدیگر
- خواندن سوگندها توسط پیمان‌بان و تکرار آن‌ها از سوی عروس و داماد
- بیان متن پیمان به زبان فارسی با جملات شاعرانه
- تکرار همزمان بخشی از متن توسط عروس و داماد
- پایان مراسم با دعا یا نیایش به زبان ساده و فارسی
معرفی پیمان‌بان و نقش او در مراسم
پیمان‌بان فردی است که اجرای عقد آریایی را هدایت می‌کند. او متن اصلی را می‌خواند و عروس و داماد پس از او تکرار می‌کنند. انتخاب پیمان‌بان معمولا بر اساس توانایی در خواندن شعر و داشتن صدای خوش انجام می‌شود. گاهی یکی از بزرگ‌ترهای خانواده این نقش را بر عهده می‌گیرد. بدون وجود پیمان‌بان، اجرای مراسم سخت است چون متن‌ها طولانی هستند و نیاز به راهنمایی دارند.
متن پیمان و سوگندهای عروس و داماد
متن پیمان بخش مهمی از عقد آریایی است و عروس و داماد در آن قول می‌دهند که در زندگی وفادار، مهربان و همراه باشند. برای آشنایی بهتر با این بخش، نمونه‌ای از سوگندهای اصلی به صورت مرحله‌ای آورده شده است:
- داماد سوگند می‌دهد که مانند بهار، مهربان و پشتیبان همسرش باشد.
- عروس سوگند می‌دهد که مانند تابستان، همدل و وفادار بماند.
- داماد دوباره قول می‌دهد که در سختی‌ها و خوشی‌ها یاور همسرش باشد.
- عروس سوگند می‌دهد که مانند زمستان، خانه را گرم و پرمهر نگه دارد.
نمونه جملات اصلی در متن پیمان
جملات پیمان ساده و شاعرانه هستند. برای نمونه داماد می‌گوید: «به طراوت بهاران سوگند یاد می‌کنم که برای همسرم وفادار باشم». عروس نیز می‌گوید: «به سرسبزی تابستان سوگند یاد می‌کنم که مهربان و همدل باشم». در پایان، هر دو با هم می‌گویند: «تو چون هم‌آشیان خواهی شد با من، تمام عمر خواهم بود یک جان در دو بدن با تو». این متن‌ها بیشتر جنبه احساسی دارند و تاثیری در محرم شدن زوج ندارند.
مزایا و جذابیت‌های مراسم عقد آریایی
بعضی زوج‌ها به دنبال تجربه‌ای تازه و متفاوت در جشن خود هستند. عقد آریایی به آن‌ها فرصتی می‌دهد تا مراسمی شاعرانه و متفاوت داشته باشند. در ادامه برخی جذابیت‌های این مراسم آورده شده است:
- ایجاد فضای صمیمی و شاعرانه برای عروس و داماد
- امکان درک بهتر متن‌ها چون به زبان فارسی گفته می‌شوند
- زیبایی بیشتر برای فیلمبرداری و ثبت خاطرات جشن
- ایجاد حس متفاوت و خاص بودن در مقایسه با دیگر مراسم‌ها
معایب عقد آریایی چیست؟
با وجود جذابیت‌ها، این مراسم مشکلاتی هم دارد. کسانی که می‌پرسند عقد آریایی چیست باید بدانند که این عقد جایگزین عقد رسمی نیست و محدودیت‌های جدی دارد. برخی از این معایب عبارتند از:
- نداشتن اعتبار قانونی و ثبت نشدن در دفاتر رسمی
- نبود تعهد حقوقی میان زوج‌ها پس از مراسم
- نداشتن ارزش شرعی و ایجاد نشدن محرمیت
- باورهای اشتباه درباره داشتن ریشه تاریخی
پیامدهای حقوقی و شرعی این مراسم
در قوانین ایران عقد آریایی هیچ جایگاهی ندارد. دفاتر رسمی اجازه ثبت آن را ندارند و از نظر شرعی هم محرمیتی ایجاد نمی‌شود چون متن‌ها به زبان عربی خوانده نمی‌شوند؛ بنابراین پاسخ به پرسش «آیا عقد آریایی شرعی است» منفی است و این مراسم فقط حالت نمایشی دارد.
دیدگاه نهادهای رسمی درباره عقد آریایی
رئیس کانون سردفتران ازدواج و طلاق گفته است که عقد آریایی قانونی نیست و دفاتری که چنین مراسمی را اجرا کنند، غیرمجاز عمل کرده‌اند. این نظر نشان می‌دهد که نهادهای رسمی آن را تنها یک مراسم نمادین می‌دانند که هیچ ارزش ثبت یا اعتبار حقوقی ندارد.
جمع‌بندی
عقد آریایی چیست موضوعی است که در سال‌های اخیر توجه زیادی جلب کرده است. این مراسم برخلاف عقد رسمی، سند قانونی ندارد اما برای برخی جوانان جذابیت فرهنگی دارد. در مقاله توضیح داده شد که آموزش عقد آریایی شامل مراحل ساده‌ای است که بیشتر بر پایه نمادها و کلمات عاشقانه است.
همچنین معایب عقد آریایی مانند نبود رسمیت در نهادهای قانونی و ابهام در شرع بررسی شد. اگر این موضوع برایتان جالب بود، پیشنهاد می‌کنیم ادامه مطالب را در سایت ما بخوانید و اطلاعات خود را بیشتر کنید.
سوالات متداول
- آیا عقد آریایی ثبت قانونی دارد؟
این مراسم در دفاتر رسمی ثبت نمی‌شود و هیچ سند حقوقی صادر نمی‌گردد؛ بنابراین برای مسائل قانونی مانند ارث یا مهریه اعتباری ندارد.
- آیا عقد آریایی شرعی است؟
برخی روحانیون این مراسم را فاقد مبنای شرعی می‌دانند. با این حال زوج‌ها معمولا آن را در کنار عقد شرعی و به شکل نمادین اجرا می‌کنند.
- پیامدهای حقوقی بی‌توجهی به عقد رسمی و اجرای تنها عقد آریایی چیست؟
نبود ثبت قانونی مشکلاتی در اثبات رابطه زوجیت، مهریه، نفقه و ارث ایجاد می‌کند و می‌تواند باعث اختلاف و پیچیدگی‌های قضایی شود.
- آیا امکان ترکیب عقد رسمی و آریایی در یک مراسم وجود دارد؟
بله بسیاری از زوج‌ها ابتدا عقد رسمی را با ثبت قانونی برگزار می‌کنند و سپس عقد آریایی را برای زیبایی و تنوع به جشن اضافه می‌کنند.
